Βόιβοντας. Παραδοσιακό τραγούδι.

ΝΕΔΟΥΣΑ ΤΑΥΓΕΤΟΥ

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ "ΒΟΪΒΟΝΤΑΣ" Ή "ΣΑ ΤΡΩΜΕ ΚΑΙ ΣΑΝ ΠΙΝΟΥΜΕ".

ΣΤΗ ΝΕΔΟΥΣΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΛΑΓΟΝΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΝ:

ΣΑ ΤΡΩΜΕ ΚΑΙ ΣΑΝ ΠΙΝΟΥΜΕ ΩΡΕ ΣΑ ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥΔΑΜΕ
ΔΕ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΙ ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΚΑΛΟ ΓΙΑ ΤΗ ΨΥΧΗ ΜΑΣ
ΝΑ ΠΑΜΕ ΝΑ ΦΥΛΑΞΟΥΜΕ ΤΗΣ ΤΡΙΧΑΣ ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ
ΟΠΟΥ ΠΕΡΝΑΕΙ Ο ΒΟΪΒΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΥΣΟΜΕΝΟΥΣ
ΝΑ ΚΟΨΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΥΣΟΥΝ ΝΑ ΒΓΟΥΝ ΟΙ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΟΙ
ΝΑ ΠΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΤΟΠΙΟΙ ΣΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ
ΝΑ ΠΑΕΙ ΚΙ Ο ΝΙΟΣ ΚΕΙ Π΄ΑΓΑΠΑ.

 

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ Α΄ΤΟΜΟΣ ΕΤΟΣ 1909- ΣΕΛ 672-674

 Θ. Ν. Φιλαδελφέως : O Κολοκοτρώνης ποιητής.

Αξιολογωτάτη ανακοίνωσις επεισοδίου του βίου του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, διαφωτίζουσα και τον τρόπον της δημιουργίας των κλέφτικων τραγουδιών και τα κατά τους ποιητάς αυτών. Εκ τούτου γίνεται κατάδηλον το και άλλοθεν γνωστόν ότι τα κλέφτικα άσματα είναι σύγχρονα των γεγονότων, άτινα αφηγούνται και πολλάκις εποιούντο υπ' αυτών των ηρώων των υμνουμένων πράξεων η των περί αυτούς. Ελήφθη εκ διηγήσεως του Γεωργίου Τερτσέτη, όστις είχε καταγράψη αυτολεξεί καθ' υπαγόρευσιν γραίας εκ της οικογενείας του Κολοκοτρώνη. Η διήγησις έχει ως εξής:

«Ήταν Λαμπρή ανήμερα, ήταν ογδοήντα σύντροφοι και ήτον εις το μεγαλύτερο βουνό της Πελοποννήσου. Από ημέραις τους είχαν είδηση δοσμένη, ότι θα πάνε αλυσοδεμένους εκατόν πενήντα ανθρώπους. Εδιαμοίρασα, έλεγεν ο Κολοκοτρώνης, τους μισούς συντρόφους εις το άλλο βουνό, έβαλα τα καραούλια με μεγάλη πρόβλεψη δια να κάμωμε τη Λαμπρή μας ασφαλισμένοι. Εδιαμοιρασθήκαμε λοιπόν και τους είπα: "Ε, αδελφοί χριστιανοί, να είμασθε συγκεντρωμένοι,, όχι, όχι που μας ονομάζουν οι άρχοντες και το γουναρικό κλέφταις, να ελευθερώσουμε τους ζωντανούς. "Αν θέλετε να μ' ακούσετε, να κρεμάσωμε τα χαμαλιά μας εις τα έλατα, αυτά είναι ή εκκλησία μας, η Λαμπρή μας, και να άσπασθούμεν και να ελευθερώσουμε τους αδελφούς μας, που πάνε να τους φυλακίσουν δια παντός εις τα δεσμά. Απάνω που καθήσαμε να φάμε, είπα πάλε· αν είμαστε αδελ­φοί, να χύσωμε το αίμα μας διά τους αδελφούς μας. Πρώτα τους ωρμήνευσα μιλητά, έπειτα το έκαμα και τραγούδι, και τους το ετραγούδησα.

Καλά τρώμε  και πίνομε και  λιανοτραγουδούμε.
Πουλάκι επήγε κ'  έκατσε απάνου 'ς το τραπέζι.
Δεν εκελάιδει  σαν πουλί, δεν έλεε σαν αηδόνι,
μον'  εκελάιδει   κ' έλεε ανθρωπινή λαλίτσα,
«Καλά  τρώμε και πίνουμε  και λιανοτραγουδούμε,

δεν  κάνουμε  κ' ένα καλό, καλό για την ψυχή μας,
να  πάμε  να φυλάξωμε της Τρίχας το γεφύρι,
όπου   περνάει  ό Βόιβοδας με τους αλυσωμένους ;»
Πρώτο  ντουφέκι  που 'ρηξαν, βγαίνουν οι  σκλαβωμένοι
σκοτώσανε  τον Βόιβοδα,  βγαίνουν οι   σκλαβωμένοι"..

«Απάνου που εκόψανε τ' αρνιά τα ψημένα, ο Θεός τους επήγε τους Τούρκους και τους εκτύπησαν ελαβώθηκε ένας πρώτος από τα παλληκάρια, εσκοτώθη  ένας πρώτος εξάδελφος του Κολοκοτρώνη και πήραν το κεφάλι του. Έκαμαν πόλεμο. Ήσαν δύο χιλιάδες στρατιώται. Από τους Τούρκους εσκοτώθησαν ογδοήντα επτά. Μας βοήθησε, έλεγεν ο Κολοκοτρώνης, η Παναγία η Θεοτόκος και η καθαριότητα μας, οπού επήγαμε να ελευθερώσωμε τους αδελφούς μας.»

Του άσματος τούτου φέρονται δύο παραλλαγαί παρά - Λελέκω (Έπιδόρπιον, Αθ. 1888 σ. 47-8) και ετέρα ηπειρωτική (εν Ζωγραφ. αγώνι σ. 84 άρ. 48).