ΕΛΔΥΚ-ΚΥΠΡΟΣ ΄74-ΜΑΧΕΣ ΛΑΠΗΘΟΥ-ΚΑΡΑΒΑ. ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Π.ΚΑΒΔΑ.

ΕΛΔΥΚ-ΚΥΠΡΟΣ ΄74-ΜΑΧΕΣ ΛΑΠΗΘΟΥ-ΚΑΡΑΒΑ.ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΝΙΚΟΥ Π. ΚΑΒΔΑ
(Απόσπασμα από το βιβλίο του Αθανάσιου Γρ. Χρυσάφη "Οι άγνωστοι στρατιώτες της ΕΛ.ΔΥ.Κ. 1974", Έκδοση Β΄ 2007, Θεσσαλονίκη. Σελ.307-315).
Μαρτυρία του λοχία Κάβδα Νικολάου από την Καλαμάτα του 1^ου λόχου της ΕΛΔΥΚ.

Ο Νίκος Κάβδας στο αντίσκοινό του, σε φωτογραφία από το βιβλίο του Αθανασίου Γρ. Χρυσάφη.

Εξώφυλο του βιβλίου για την 3η έκδοσή του.

Καραβάς σε φωτό από το διαδύκτιο

«Στις 28 Ιουλίου πήραμε διαταγή να πάμε κοντά στη Λάπηθο γιατί υπήρχαν πληροφορίες ότι οι τούρκοι ετοιμάζουν μεγάλη επίθεση από το μέρος του προγεφυρώματος, ενώ στα χαρτιά υπήρχε κατάπαυση του πυρός, για να καταλάβουν τις δύο κωμοπόλεις Λάπηθο και Καραβά και τα περίχωρα. 

Φύγαμε νύχτα με τα φορτηγά που είχε επιτάξει ο στρατός και πήγαμε στη Λάπηθο, σκάψαμε ορύγματα που μας είπαν και περιμέναμε. Τις δύο πρώτες μέρες παρακολουθούσαμε τα καράβια των Τούρκων που συνεχώς έκαναν με το πάσο τους βόλτες και συνέχιζαν να κατεβάζουν υλικά και οχήματα. Τα αντιτορπιλικά περιπολούσαν. Τόση λαχτάρα είχε ένας αξιωματικός της Εθνοφρουράς να δει καράβια Ελληνικά που μου λέει: «Ρε Κάβδα αυτά σαν ελληνικά μοιάζουν». Ούτε οι αξιωματικοί μας δεν ήταν σίγουροι τι καράβια ήταν αυτά, ήθελαν μέσα τους να τα βλέπουν ελληνικά από την μεγάλη ανάγκη που είχαμε για βοήθεια. Βλέπαμε ξύπνιοι όνειρα θερινής νυκτός καταμεσήμερο. Όνειρα απατηλά που λέει και το τραγούδι. Από την 1^η Αυγούστου τρώγαμε κανονιές και όλμους πότε-πότε. Όποια ομάδα μας εντόπιζαν οι τούρκοι από το βουνό ψηλά της έριχναν μερικές για πλάκα.

Ο Νίκος Κάβδας τιμάται το 2014 από τον Νίκο Αναστασιάδη Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Κύπρου. 

Στις 6 Αυγούστου πρωί-πρωί άρχισε το μεγάλο πανηγύρι. (https://veteranos.gr/ntokoumento-i-machi-tis-lapithou-karava-arches-avgoustou-tou-74/).

Επίθεση πρώτα των τούρκων με πυροβολικό και όλμους που ισοπέδωναν τα πάντα και έκοβαν τις λεμονιές σαν πράσα και μετά ακολούθησαν τα άρματα και το πεζικό. Μας χτυπούσαν και από το μέρος του βουνού και από τη θάλασσα τα αντιτορπιλικά. Και από την πλάτη μας προς το μέρος της θάλασσας τούρκοι πεζοναύτες. (https://simerini.sigmalive.com/article/2016/8/6/oi-thermopules-tes-kuprou/).

Ο Νίκος Κάβδας και ο Μιχάλης Μοντάλδος συμπολεμιστές, που τιμήθηκαν στην εκδήλωση στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ το 2014 από τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη.

Που να φανταστούμε ότι ένα τάγμα εθνοφρουροί που ήταν μπροστά μας με μαρτίνια (παλαιό όπλο του Α΄παγκοσμίου πολέμου https://www.sigmalive.com/archive/news/local/357389) και ο 1^ος λόχος της ΕΛΔΥΚ θα τα βάζαμε με τη μισή δύναμη της απόβασης. Τουλάχιστον μια τεθωρακισμένη τουρκική μεραρχία με καταδρομείς και πεζοναύτες για βοήθεια. Παρόλο που μας χτυπούσαν και τα καράβια εύστοχα και συστοιχίες όλμων 4 και 2 παραμείναμε στις θέσεις μας για δυο μέρες με μικρή σχετικά υποχώρηση προς το χωριό Βασίλεια. Την τρίτη μέρα δεν μπορούσαμε να κρατήσουμε άλλο. Ήδη τα τμήματα της Εθνοφρουράς ήρθαν διαλυμένα κυριολεκτικά προς το μέρος μας. Ο Καραβάς και η Λάπηθος έπεσαν τις δύο πρώτες μέρες. Ο διοικητής μου υπολοχαγός τραυματίστηκε ελαφρά και πιο βαριά, αλλά όχι πάρα πολύ, ο λοχαγός. Επίσης ο αρχιλοχίας Μαμέλιας που ήταν διμοιρίτης της 3^ης διμοιρίας. Μαζεύω τα παιδιά της διμοιρίας μου, της 1^ης, και τους εξηγώ ότι πρέπει να οπισθοχωρήσουμε. Όχι όμως ατάκτως γιατί θα είχαμε περισσότερες απώλειες. Έτσι και έγινε. Αυτό γινόταν κάτω από συνεχείς βομβαρδισμούς του τόπου που είμασταν. Έχω εν τω μεταξύ την υποχρέωση να βοηθήσω τον υπολοχαγό διότι είχε χτυπήσει ελαφρά στο πόδι. Τον κουβαλούσα εγώ ό,που πηγαίναμε. Για καλή μας τύχη η περιοχή είχε όλο πορτοκαλιές και οι όλμοι των τούρκων έπεφταν βροχή. Βροχή όμως που έκοβε τις πορτοκαλιές σαν πράσα. Οι ολμιστές τούρκοι που έριχναν ακατάπαυστα, για καλή μας τύχη, εκτός από τραυματισμούς κανένα βλήμα δεν σκότωσε πολεμιστή της διμοιρίας μου. Κατορθώσαμε να διανύσουμε περίπου 2 χιλιόμετρα χωρίς απώλειες. Στην οπισθοχώρηση δεχόμασταν πυρ και καθυστερούσαμε, βρίσκοντας σημεία να ανταποδώσουμε ώστε να επιβραδύνουμε την κίνηση του εχθρού. Ήταν μια τρέλα αυτή η οπισθοχώρηση και η αναγκαστική άμυνα.

Ο Νίκος Κάβδας με τον γιό του Παναγιώτη- που βρέθηκε μαζί του στην Κύπρο το 2014-40 χρόνια μετά.

Δεν γινόταν αλλιώς να ξεφύγουμε. Ήταν μαζί μας και λίγοι Κύπριοι εθνοφρουροί που είχαν οπισθοχωρήσει από το μπροστινό τάγμα, που τα άρματα το είχαν διαλύσει τελείως. Στην 3^η διμοιρία του λόχου μου οι τούρκοι πλησίασαν τόσο κοντά που ένας τουρκοκύπριος τους φώναξε ότι είναι Έλληνας να σταματήσουν να τους ρίχνουν. Ένας Κύπριος ανθυπολοχαγός είπε ότι είναι Κύπριοι εθνοφρουροί δικοί μας. Σηκώθηκε και οι τούρκοι τον γάζωσαν. Ο θάνατος του ανθυπολοχαγού που είχε οπισθοχωρήσει από το διαλυμένο τάγμα του και κόλλησε στην 3^η διμοιρία του 1^ου λόχου και συνέχισε να πολεμάει, ήταν και η αιτία που σώθηκε η 3^η διμοιρία. Στα δύο χιλιόμετρα πίσω παραδώσαμε στον Ερυθρό Σταυρό τους τραυματίες που κουβαλούσαμε και μετά γυρνούσαμε από χωριό σε χωριό να βρούμε τους υπόλοιπους συμπολεμιστές του λόχου μας. Είχαμε διαλύσει σε αντάρτικες ομάδες. Γυρνούσαμε σε άγνωστα μέρη για πολλές μέρες με την αεροπορία να μας βομβαρδίζει συνέχεια. Είχε αρχίσει ο 2^ος αττίλας. Καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας προχωρούσαμε στο άγνωστο, χωρίς φαγητό, νερό, ατάκτως, χωρίς να γνωρίζουμε τι γίνεται στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, χαμένοι στο άγνωστο. Είχαμε αποκοπεί τελείως μέχρι τις 17 Αυγούστου που τελείωσε ο πόλεμος…»