ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΗ. ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟΥ ΤΟ 1905

ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟΣ ΕΜΠΟΡΟΣ ΔΟΛΟΦΟΝΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΜΑΝΤΖΟΥΡΙΑ ΤΟΥ 1905.

Στην εφημερίδα "ΚΑΙΡΟΙ" στο φύλο της 30ης Ιανουαρίου 1905 συνέλλεξα την παρακάτω είδηση για τον φόνο του καλαματιανού-από το Αλμυρό- Στ. Σπυρόπουλου, ο οποίος ως έμπορος βρισκόταν στην περιοχή Μούκδεν της Μαντζουρίας, μαζί με πολλούς άλλους Έλληνες. Η είδηση της δολοφονίας του καταγράφεται ως πολύ σημαντική στην παρακινδυνευμένη είσοδο τολμηρών εμπόρων στην πολιορκούμενη από τους Ιάπωνες, κατεχόμενη από του Ρώσους, πόλη Μούκδεν, η μάχη για την κατάληψή της οποίας στοίχισε χιλιάδες νεκρούς. Εκτός από την συγκεκριμένη είδηση ο αναγνώστης θα βρει πιό κάτω αρκετές πληροφορίες για την μετανάστευση Ελλήνων στην Άπω Ανατολή.

Η ΜΑΝΤΖΟΥΡΙΑ-ΤΟ ΜΟΥΚΔΕΝ.

Μαντζουρία ή Μαντσουρία είναι το ιστορικό όνομα που έχει αποδοθεί σε μια ευρεία γεωγραφική περιοχή στη Βορειοανατολική Ασία. Ανάλογα με την εκδοχή που αποδέχεται κανείς σχετικά με την έκτασή της, η Μαντζουρία είτε πέφτει ολόκληρη στην επικράτεια της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, είτε μοιράζεται ανάμεσα στην Κίνα και τη Ρωσία. Η περιοχή αποκαλείται συχνά Βορειοανατολική Κίνα, ενώ ιστορικά είναι γνωστή και ως Γκουάν-ντονγκ.

Το Σενγιάνγκ αρχικά χρησίμευε ως φυλάκιο, αλλά όταν το 1625 κατακτήθηκε από τους Μαντσού, την όρισαν ως πρωτεύουσά τους μέχρι το 1644. Οι Μαντσού έδωσαν στην πόλη το όνομα Μούκντεν, το οποίο στη γλώσσα τους σημαίνει «ανθισμένη πρωτεύουσα». Στη συνέχεια το ονόμασαν Φενγκτιέν, που σημαίνει προσφορά στον ουρανό. Ονομάστηκε ξανά Σενγιάνγκ το 1948. Η πόλη πέρασε στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας στα τέλη του 19ου αιώνα, γεγονός που ενίσχυσε η κατασκευή του σιδηροδρόμου της νότιας Μαντζουρίας. Κατά τον Ρωσοϊαπωνικό Πόλεμο, στο Μούκτνεν δόθηκε η Μάχη του Μούκντεν, μία από τις μεγαλύτερες μάχες πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ, μετά την Ιαπωνική επικράτηση, η πόλη ελεγχόταν από την Ιαπωνία. Αυτές οι εξελίξεις ευνόησαν την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Στις 18 Σεπτεμβρίου 1931 έλαβε χώρα το περιστατικό του Μούκντεν, το οποίο αποτέλεσε την αφορμή η Ιαπωνία να εισβάλει στη Μαντζουρία και να ιδρύσει το Μαντσουκούο, το 1932. Επί Ιαπωνικής κυριαρχίας η πόλη κατέστη σημαντικό βιομηχανικό κέντρο. Η πόλη προσχώρησε στην Κίνα το 1945 και το 1948 κατελήφθη από τον κομμουνιστικό στρατό της Κίνας.

   Σχετικώς με την παρουσία Ελλήνων στην Άπω Ανατολή, γράφει το έτος 2009 ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης Αναστάσιος Τάμης στη μελέτη του "Greek Migration and Settlement in Eastern and South Asia" : "Η µετανάστεση κι εποίκιση των Ελλήνων προς την Μαντζουρία και Κίνα, συνεχίσθηκε µε γρηγορότερους ρυθµούς από Έλληνες της οθωµανικής επικράτειας και της Ρωσίας στα τέλη του 19ου αιώνα. Συνήθης πορεία των Ελλήνων της Σµύρνης και των νήσων του Αιγαίου ήταν το ταξίδι δια µέσου της Οδησσού και του υπερσιβηρικού σιδηροδρόµου στις πόλεις Mukden και Harbin της Μαντζουρίας και από εκεί στο Chefoo (σηµερινό Yantai), της επαρχίας Shantung και Dairen της Βορείου Κίνας. Άλλοι ακολούθησαν τη θαλάσσια πορεία µέσα από τις πορτογαλικές, βρετανικές και ολλανδικές κτήσεις για να εγκατασταθούν αρχικά στη Σαγκάη και στη συνέχεια να εποικήσουν τις πλούσιες πόλεις της Μαντζουρίας και της βόρειας Κίνας. Οι πρώτες καταγραµµένες εποικήσεις µαρτυρούνται από τις αρχές της δεκαετίας του 1870 µε σποραδικές εγκαταστάσεις Ελλήνων στις πόλεις Dairen και Harbin όπου επιδίδονται στην παραγωγή και στο εµπόριο της διακίνησης οινοπνευµατωδών ποτών, κυρίως της βότκας, καφέ και µεταξιού. Τα παιδιά τους παρακολούθησαν εκπαιδευτήρια των αµερικανικών και βρετανικών ιεραποστολών, δίπλα σε καθολικούς και αγγλικανούς δασκάλους, έµαθαν ξένες γλώσσες και µουσική και είχαν εντυπωσιακή επαγγλεµατική ανέλιξη στο εµπόριο και στα γράµµατα". 

Στο βιβλίο του "Greeks in the Far Orient", εκδόσεις Βάνια 2011, γράφει ο καθηγητής κ. Αναστάσιος Τάμης :

"Στην Κίνα, οι πρώτοι μετανάστες Ελληνες -από τα 1880 έως το 1955 - ήταν Μακεδόνες, Κωνσταντινουπολίτες, Ηπειρώτες και Κεφαλονίτες, κυρίως έμποροι καπνού, χαλιών, ποτών και ελληνικών προϊόντων. Σε αυτούς προστέθηκαν και περίπου 3.500 Πόντιοι, που εκδιώχθηκαν από το σταλινικό καθεστώς στη Σιβηρία και από εκεί κατέφυγαν στη Μαντζουρία, ένα ελάχιστα γνωστό κεφάλαιο της ποντιακής ιστορίας. Η ελληνική παρουσία στην Κίνα τελείωσε με την άνοδο του κομμουνισμού στην εξουσία και την εκδίωξη όλων των ξένων. Οι περισσότεροι Ελληνες κατέφυγαν στην Ιαπωνία, όπου αρκετοί παρέμειναν και συνέχισαν τη ζωή τους εκεί. Οι τελευταίοι Ελληνες έφυγαν το 1951-2 αρχικά προς την Αυστραλία -που έχει ακόμα και σήμερα μια ελληνοκινεζική παροικία- και αργότερα στον Καναδά».

Τα μεταγενέστερα χρόνια υπήρξε και ένα άλλο είδος μετανάστευσης. Γράφει στο ίδιο βιβλίο του ο κ. Τάμης :

«Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η βοήθεια που προσέφερε η Ελλάδα για την ανόρθωση της Ιαπωνίας ήταν η δεύτερη σημαντικότερη στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ. Από το 1947 έως το 1970 κατασκευάστηκαν περισσότερα από 1.800 ελληνικά πλοία σε 27 ναυπηγεία της Ιαπωνίας. Για να πάρετε μια γεύση, τη δεκαετία του '60 κάθε εβδομάδα έφθαναν 8.000 Ελληνες ναυτικοί στα λιμάνια της Γιοκοχάμα, του Κόμπε και της Οζάκα, που τότε φιλοξενούσαν, από ελληνικές ταβέρνες μέχρι ελληνικά κέντρα διασκέδασης. Πολλοί ναυτικοί έκαναν δεσμό με Γιαπωνέζες, ορισμένοι τις παντρεύτηκαν και τις έφεραν στην Ελλάδα. Ομως πολλές, τουλάχιστον 2-3.000 εγκαταλείφθηκαν από τους Ελληνες συντρόφους τους, πολλές με παιδιά εκτός γάμου, τα οποία στη συνέχεια τα έπνιγαν ή τα άφηναν να πεθάνουν. Υπάρχει ένα τέτοιο παιδικό νεκροταφείο έξω από τη Γιοκοχάμα».