ΑΛΑΓΟΝΙΑ-ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ "ΚΑΛΟΥ ΚΑΙΡΟΥ"

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ "ΚΑΛΟΥ ΚΑΙΡΟΥ" ΣΤΗΝ ΠΑΝΩ ΜΕΡΙΑ ΑΛΑΓΟΝΙΑΣ

       Άλλο το "Πανηγύρι" και άλλο η "Γιορτή". Η "Γιορτή" λοιπόν δεν "είναι για τα πανηγύρια", που λέει κι ο λαός, διότι η γιορτή προϋποθέτει και Αφορμή και Αίτιο και Προσδοκώμενο Αποτέλεσμα. Και μια τέτοια γιορτή, από τις λίγες πλέον που έμειναν στον τόπο μας, τα έχει και τα τρία. Η αφορμή είναι "η Αποτομή της κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου", που στην προηγούμενη φάση της πολιτιστικής ζωής στα ορεινά χωριά μας, οριοθετούσε και το τέλος του καλοκαιριού και τον ερχομό των ψυχρών νυκτών.

Απαρχές

 Το Αίτιο είναι η προσπάθεια συγκράτησης και της τελευταίας ικμάδας ζέστης, εν όψει του χειμώνα (ο αναγνώστης να λάβει υπόψη του πως όταν "δημιουργήθηκε" αυτή η γιορτή, τα σπίτια "έμπαζαν από παντού"), αλλά και επιθυμία όλων για να επικρατήσει η ευφορία των δέντρων (σταφύλια, αχλάδια, σύκα, ροδάκινα, κάστανα, καρύδια κ.α.), προϊόντων που βοηθούσαν το εισόδημα των φτωχών αγροτών. Και βέβαια το Προσδοκώμενο Αποτέλεσμα ήταν αυτό που παραπάνω περιγράφηκε, διότι παντού ο Αγροτικός κόσμος με την μέθοδο της "αναλογικής μαγείας" κάνει κάποιες τελετές προκειμένου να πετύχει κάτι, δηλαδή κάτι σαν το Δρώμενο της Νέδουσας.

       Το έθιμο, καθώς γράφει ο Γιάννης Ροβολής που το περιέγραψε παραστατικότατα στο βιβλίο του «Εγράφομεν εν Αλαγονία», «ανήκει» στους Πανωμερίτες κατοίκους του χωριού, που το ζούσαν πολύ ζωντανά. Το πόσο μεγάλη αξία και μεγάλους συμβολισμούς είχε αξίζει να αντιγραφεί μια παράγραφος αυτού του κειμένου : «Τα παιδιά κατά δεκάδες, έτρεχαν και φορτώνονταν στους ώμους τους τις λουπινιές αυτές και τις έφεραν στην Πλάτσα. Αργότερα, μόλις άρχισε να σουρουπώνει, έφερναν γύρα τις γειτονιές φωνάζοντας ‘’Εβγάτε στον καλό καιρόοοοο’’! Όταν σουρούπωνε καλά κι άρχιζε να απλώνεται η νύχτα, άναβε η φωτιά. Όλοι με τη σειρά πηδούσαν. Πηδούσαν μέσα από τις τεράστιες φλόγες αφού ο πρώτος που ξεκίναγε, άφηνε την ιαχή. ‘’Πηδάτε τον καλό καιρόοοο!. Έτσι έπαιρναν δύναμη από τη φωτιά, και κρατούσαν ζεστασιά για το χειμώνα. Μόλις καιγόταν και η τελευταία λουπινιά, στηνόταν χορός γύρω από την θράκα.

Γιάννης Ροβολής

         «Πέρασα μωρ’ πέρασα, πέρασα ΄πονά γιοφύρι πέρασα ΄πόνα γιοφύρι τσείδα (και είδα ) μια στο παραθύρι….»
        Θυμάμαι, το τραγούδι αυτό, το είπε ο μακαρίτης ο γερο-Νικολάκης ο Οικονομάκης ο γέρο-Γοργώνης, όπως ήταν περισσότερο γνωστός, στον «καλό καιρό» του 1936 ή ‘37. Μπήκε στην θράκα με τα τσαρουχοπάπουτσά του, σκορπώντας την δώθε - κείθε με την μαγκούρα του, ανοίγοντας τον χώρο και παραδίνοντας τον στους νεότερους».
         Μπορεί το έθιμο να «ανήκει» στους Πανωμερίτες, ο καθείς όμως είναι ευπρόσδεκτος σε αυτή την γιορτή. Εξ άλλου «Το κοινό τραπέζι συνδέει με ιερούς δεσμούς όσους συμμετέχουν σε αυτό. Η πρόσκληση σε γεύμα σημαίνει πρόσκληση σε ειρήνη και προστασία».

   

Άναμμα της φωτιάς από Γιάννη Ροβολή και Τάκη Μαυρίκη

    Χθες το βράδυ στην Πλάτσα της Πάνω Μεριάς της Αλαγονίας όλα έγιναν όπως έπρεπε. Χωρίς "γουρουνιές και παγωμένη μπύρα". Βρέθηκε εκεί όλη η κοινότητα των κατοίκων της Πάνω Μεριάς, αλλά και πολλοί από την υπόλοιπη Αλαγονία και τα γύρω χωριά, μα κυρίως άτομα με καταγωγή από το χωριό που σπάνια έρχονται πλέον. Το φαγητό δεν άρχισε παρά μόνον όταν ο παπά-Αντώνης μας ευλόγησε "την βρώσιν και την πόσιν" και ο μπάρμπα Γιάννης Ροβολής "έδρασε" ως νεώτερος γέρο-Γοργώνης, διαβάζοντας πρώτα ένα μικρό κείμενό του, 

σχετικό με την ουσία της γιορτής και την ύπαρξη σε ιδιαίτερο τραπέζι του καλαθιού "Των Απαρχών" με φρούτα εποχής και αμέσως μετά ανάβοντας την φωτιά, με την συνέργεια του "πανταχού παρόντος" Τάκη Μαυρίκη που έφερε λουπινιές. Και τα παιδόπουλα του χωριού παρακολουθούσαν με προσοχή, όπως έκανε ο μπάρμπα Γιάννης πριν 80 χρόνια παρακολουθώντας τον Οικονομάκη- Γοργώνη.

 Όλοι οι εθελοντές προσέφεραν τα πάντα με νηστίσιμα φαγητά εξαιρετικής νοστιμιάς, με άφθονο κρασί. Βρέφη, Παιδιά και Μεγαλύτεροι πήδηξαν την φωτιά και έτσι το σώμα τους θα κρατήσει για το νέο χειμώνα πολύ ζεστασιά. 

Ο Χορός, με πραγματικά παραδοσιακά τραγούδια, κράτησε μέχρι τις πρωινές ώρες, ας φυσούσε μανιασμένα από τις τρεις. Για ποιόν να πρωτομιλήσεις. Για τους Τάκηδες, τον Παντελή, το Νίκο, τον Γιάννη, τον Γιώργο, τον Τάσο, τον Αντώνη? Για τις γυναίκες που μας πρόσφεραν τα πάντα, από μαγείρεμα, σερβίρισμα και στο τέλος μάζεμα και πλύσιμο?

 Για τον Ιρλανδό τον Έβεν που επέλεξε να ζήσει στο χωριό μας και μας έφτιαξε και προσέφερε υπέροχο ζυμωτό ψωμί? Για την Μελίνα Αλεξέα που παράτησε τη Νέα Υόρκη και ζει καλλιεργώντας στο χωριό του πατέρα της? Για τους Ισπανούς τον Γαβρίλη, την Αϊνόα και την Χριστίνα που έμειναν στην Αλαγονία καλλιεργώντας? Για αυτούς που φρόντισαν να μαζευτούν όλα τα πλαστικά και τίποτα δεν παρέσυρε στην Φύση ο αέρας? Για αυτούς που έβαζαν στην μουσική γνήσια τραγούδια του Κώστα Καντζιλιέρη και όχι σκυλοδημοτικά?

 Πως να μην λατρεύεις αυτό χωριό που σέβεται την παράδοση, κρατάει τις παλιές γιορτές, τις τηρεί κατά γράμμα και δεν παρασύρεται στις ασέβειες, που σήμερα κατακλύζουν την Ελλάδα μας, βασιζόμενες στο πεντάπτυχο του νεοέλληνα "Γουρουνοπούλα, κρύα Μπύρα, Ψηλό τακούνι, ΜίνιΜάξι και σκυλοΖεϋμπέκικο"?

Χρήστος Νικ. Ζερίτης 30.8.2015