ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΦΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΑΓΟΝΙΑ

«Η Αλαγονία πίσω στο χρόνο»

      Το θέμα που θα μας απασχολήσει σε αυτό το φύλλο της εφημερίδος μας είναι ο φόνος του Χρήστου Κολοκοτρώνη στον Ταΰγετο. Όπως γράφει ο Αγησίλαος Καλαμαράς στο Β΄τόμο  «Αλαγονία και Αλαγόνιοι» ο δολοφονηθείς υπήρξε παλαιός αγωνιστής και αξιωματικός του Αγώνα του 1821, καταγόταν από τον Αντικάλαμο της Καλαμάτας και δολοφονήθηκε στην περιφέρεια της Αλαγονίας στη θέση Λοζά. Ο ιστοριοδίφης Τάσος Γριτσόπουλος στο βιβλίο του «τα χωριά του Φαλάνθου, Αθήνα 1994» καταγράφει την αναφορά του δημάρχου Θουρίας, που πιστοποιεί πως «εφονεύθη απροσδοκήτως εις την θέσιν Λαγκάδα του Δήμου Αλαγονίας παρά ληστών το 1841».

       Αναδιφώντας την εφημερίδα των Αθηνών «Αιών» των ετών 1841-1843 βρήκα τις παρακάτω δημοσιευόμενες ειδήσεις, σταλμένες από τους ανταποκριτές της εφημερίδος. Φαίνεται πως ο φονευθείς υπήρξε σπουδαίος αγωνιστής, από το ενδιαφέρον με το οποίο η εφημερίδα ασχολείται εξ αρχής έως την ανεύρεση των αυτουργών του φόνου του.

ΚΑΛΑΜΑΙ.10 Απριλίου 1841.Τέλος πάντων ανεκαλύφθη το πτώμα του δυστυχούς Χριστάκη Κολοκοτρώνη. Είς τίμιος δημότης εκ Μικράς Αναστάσοβας του Δήμου Αλαγωνίας της επαρχίας Καλαμών ονόματι Δημήτριος Χριστοδουλαίας, πληροφορηθείς κατά τας 31 του  Μαρτίου από τινα συνδημότην του, ότι εις την θέσιν Λομνά (Παναγίτζα) έκειτο το πτώμα του ειρημένου Χρηστάκη εις ένα ρύακα καταπλακωμένον από ογκωδέστατους λίθους, έτρεξε κατά τας 5 Απριλίου εις τας Καλάμας και ανήγγειλε τούτο προς τον αδελφόν του φονευθέντος Βασίλειον Κολοκοτρώνην. Ο αδελφός του φονευθέντος επαρουσίασε τον Χριστουδουλαίαν εις τον Αντισυνταγματάρχην Κύριον Πιεράκον, φρούραρχον Καλαμών, εις τον οποίον διηγήθη, όσα εγνώριζε. Εγεινεν έκθεσις, της οποίας διευθύνθη εις τας ανηκούσας αρχάς. Ο.Κ. Εισαγγελεύς, κατά την συνήθη δραστηριότητά του, διέταξε πάραυτα τον Αστυνόμον Καλαμών Κ. Διονύσιον Τζάνεν ως και τον Υπομοίραρχον Κ. Ιωάννην Δημητριάδην, οίτινες συνοδευόμενοι και παρά τινών Χωροφυλάκωνμετέβησαν εις την Μικράν Αναστάσοβαν. Εκεί ευρέθη και ο αποσπασματάρχης Γεώργιος Τζανέας. Ο Αστυνόμος άρχησε τας ανακρίσεις, και κατά πρώτον εύρον ενδύματα τινά ανήκοντα εις τον μακαρίτην Χρηστάκην. Μετά ταύτα βοηθούμενοι οι άνω ειρημένοι υπάληλοι και από τους εντοπίους και μάλιστα από τον ανθυπολοχαγόν Ιωάννην Βουτζάν, και Παπά Γεώργιον Σακελλάριον, εύρον το πτώμα του Χρησ. Κολοκοτρώνη εις την θέσιν καλουμένην Λιμνά (Καρδιά) όριον του Δήμου Αλαγωνίας, εις έν απόκρυφον μικρόν σπήλαιον καταπλακωμένον με υπερμεγέθεις λίθους και ξύλα. Φρίκην προεξένησεν εις τους ιδόντας το πτώμα, και το θέαμα τούτο εστάθη ελεεινότερον δια τον ατυχή αδελφόν του Βασίλειον. Το πτώμα έφερε πληγάς πολλάς. Η μία ήτο δια πυροβόλου  εις τον μύλιγκα, και δύο επί του στήθους. Δχής Χια του ξίφους δύω επί του κρανίου, μία επί του ομφαλού, δύο επί των μηρών και μία επί της αριστεράς χειρός. Εκ του πλήθους των πληγών εξάγεται, ότι εφονεύθη με τον σκληρότερον θάνατον, ότι οι δολοφόνο ήσαν πλέον του ενός, και η δολοφονία ήτο αποτέλεσμα πολιτικών παθών. Πλήθος χωρικών συνέρευσεν εις τον τόπον της ανακαλύψεως του μνήματος. Το πτώμα ετάφη εις την Μικράν Αναστάσοβαν με τας ανηκούσας εις τον βαθμόν του στρατιωτικάς τιμάς. Τοιούτον τέλος έλαβεν ο δυστυχής Χρηστάκης Κολοκοτρώνη, όστις έμελλε να διαφυλαχθή εις όλην την διάρκειαν της επαναστάσεως και να φονευθή τόσον απανθρώπως αποθνήσκων μακράν των συγγενών, της φιλτάτης συζύγου και των τεσσάρων τέκνων του. Χρεωστείται η ανακάλυψις αύτη εις τον ζήλον και την προθυμίαν του Δημητρίου Χριστουδουλαία, του Αντισυνταγματάρχου Πιεράκου, του δραστηρίου Στούπη Εισαγγελέως, του Δ. Τζάνε Αστυνόμυ, του υπομοιράρχου Δημητριάδου, επίσης και εις τους Κυρίους Βουτζήν, Σακελλαρίου, και τινας άλλους χωρικούς.-

Αυτόθεν 27.5.1841. Μοναδικός ο ωμός και τραγικός θάνατος του ατυχούς Χ. Κολοκοτρώνη, μοναδικώτερος ο περί της ανακαλύψεως των δολοφόνων τρόπος των αρχών. Ο γέρων Αντώνιος Περγαντής, άνθρωπος απλούς χωρικός, ευρίσκεται εις τας φυλακάς προ δύω περίπου μηνών ως ανακαλύψας πρώτος το πτώμα του φονευθέντος, ενώ οι διά πολλών ενδείξεων θεωρούμενοι ως υπαίτιοι μένουσιν ελεύθεροι, ίσως διότι ο μεν είναι Δήμαρχος, ο άλλος Πάρεδρος και ο τρίτος Σύμβουλος. Ομολογούμεν, ότι  αθλιεστέραν πραγμάτων κατάστασιν δεν παρουσιάζει άλλη εποχή της Ελληνικής Ιστορίας. Εάν κατά των θεωρουμένων ως υπαιτίων δεν ευρίσκωσιν οι επιτετραμμένοι τα έργα ταύτα το ελαστικόν εκείνο της φυλακίσεως στοιχείον, διατί ο γέρων Περγαντής να ευρίσκεται εις τας φυλακάς; διότι τόλμησε να αναφέρη εις την Αρχήν, ότι ανεκάλυψε το πτώμα του φονευθέντος; με άλλους λόγους οι πολίται πρέπει να τρέμωσιν, όταν πρόκειται να καταγγέλωσι τας αξιοποίνους πράξεις ή τα σώματα των εγκλημάτων, επειδή κατά το νέον περί της ανακαλύψεως των καουργημάτων σύστημα, πρώτοι κακούργοι θεωρούνται αυτοί ούτοι οι καταγγελείς; Ιδού εποχή!

Εκ Σπάρτης την 14 Μαρτίου 1843

Ο Αστυνόμος Σπάρτης Κ.Γ. Μανουσάκης, δραστήριος και άγρυπνος εις τα της δημοσίας ασφαλείας, ανεκάλυψε κατ’ αυτάς εις θέσιν τινά της Λαγκάδας πράγματα τινα του φονευθέντος κατά τας αρχάς του 1841 Χρηστάκη Κολοκοτρώνη και δύο αυτουργούς του κακουργήματος Πεγαδιώτας, τους οποίους μετά των πειστηρίων παρέδωκε εις την εισαγγελίαν. Η πράξις αύτη του Αστυνόμου δεν επηνέθη ως εκείνη του δημάρχου Κροκκεών, συλλαβόντος τον αυτουργόν εν Ασήμι συμβάντος φόνου.

Χρήστος Νικ. Ζερίτης