Μήνυμα

Πάντα να πολεμάς και να αντιστέκεσαι, κι ας μένεις μόνος. Μονάχος, έρημος, γαλήνιος, να πολεμάς για το καλό του Ανθρώπου. ( Ι. Π. Κουτσοχέρας)

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012

ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ-ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ

         Τον Ιούνιο του 2001 επισκέφθηκα φιλικό μου σπίτι και εκεί είδα, σε περίοπτη θέση, τη φωτογραφία ενός προγόνου τους. Όταν ρώτησα το φίλο μου Ιωάννη Δημ. Χριστόπουλο το ποιος είναι ο εικονιζόμενος, μου απάντησε ότι ήταν ο παππούς του ο Μακεδονομάχος Ιωάννης Χριστόπουλος που τον λέγανε και καπετάν-Βουρκάνο.
         Έψαξα στα βιβλία μου τα γύρω από τον Μακεδονικό Αγώνα και δεν βρήκα κάτι σχετικό με τη δράση του, παρά μόνο το όνομά του στο ευρετήριο των ονομάτων μιας έκδοσης της Εκδοτικής Αθηνών του 1985 με τίτλο «Μακεδονικός Αγώνας» και την παραπομπή στην ανάλογη σελίδα, όπου σε πέντε σειρές γράφεται η  συμμετοχή του στη μάχη της Οσνίτσανης τον Μάιο του 1906 υπό την αρχηγία του καπετάν Λίτσα (Αντωνίου Βλαχάκη)
         Το γεγονός όμως ότι οι σημερινοί απόγονοί του μιλούσαν με θερμά λόγια για τη δράση του, και ότι δεν είχε γίνει ποτέ καμία αναφορά, από όσο γνωρίζω,  στο όνομά του από τις κατά καιρούς ανακοινώσεις ντόπιων συγγραφέων, για αγωνιστές της Μεσσηνίας στο Μακεδονικό Αγώνα, με συγκίνησε και αποφάσισα να ερευνήσω το θέμα. Εκείνη τη περίοδο τοποθετήθηκε το άγαλμα του Μακεδονομάχου μπροστά από το κτήριο της Νομαρχίας. Στη βάση του είναι χαραγμένα τα ονόματα των Μεσσηνίων Μακεδονομάχων και ο Ιωάννης Ν. Χριστόπουλος είναι γραμμένος τελευταίος στη σειρά αναφερόμενος με την ιδιότητα του «οπλίτη».
         Σήμερα, δυο χρόνια μετά,  είμαι σε θέση να τεκμηριώσω, με τα μέχρι στιγμής στοιχεία που έχω στα χέρια μου, (η έρευνα συνεχίζεται), την ένδοξη δράση του αγωνιστή αυτού, που από ότι φαίνεται υπήρξε παράδειγμα γενναιότητας, υψηλοφροσύνης, και αυταπάρνησης σε σημείο που να είναι πασίγνωστος στις περιοχές της Δυτ. Μακεδονίας όπου και έδρασε.

Λοχαγός το 1922
 Σε αυτή τη πρώτη δημοσίευση για τον Ιωάννη Χριστόπουλο θα παρουσιάσω τα υπάρχοντα μέχρι τώρα στοιχεία.
         Γεννήθηκε στο Λουτρό Οιχαλίας του νομού Μεσσηνίας στις 6 Οκτωβρίου 1887. Είναι καταχωρημένος με αριθ. Δημοτολογίου 4/1887.
         Η έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908)  τον βρήκε σε ηλικία 17 ετών. Ενθουσιώδης, όπως περιγράφεται ότι ήταν, φεύγει από το χωριό του τον Απρίλιο του 1904 και στα μέσα του Μαίου  βρίσκεται στη Δυτ. Μακεδονία. Δεν έχω βρει σαφή στοιχεία για το τι έκανε ακριβώς και πως έδρασε μέχρι τον Οκτώβριο του 1905, όταν και εντάχτηκε στο σώμα του, εκ Μάνης καταγόμενου, Αντωνίου Βλαχάκη ή καπετάν Λίτσα.
          Το 1905 παίρνει το ψευδώνυμο καπετάν Βουρκάνος. Απαντάται σε πολλές μάχες στη περιοχή των Καστανοχωρίων της Δυτ. Μακεδονίας, στη ευρύτερη περιοχή της Καστοριάς. Αναφέρονται οι συμμετοχές του στις μάχες του Ψέλτσικο, του Κολτίτσι, του Βιτάνυ σημερινό Βοτάνι,του Παλκογκρεμίνι, της Ασπροκκλησιάς, της Αγίας Τριάδος και του Μπορμποσσικό σημερινό Επταχώρι.
        
ο καπετάν Λίτσας, ο καπετάνιος του.


 Η κυριότερη όμως συμμετοχή του είναι στη μάχη της Οσνίτσανης στις 7 Μαίου 1906, στην οποία σκοτώθηκε και ο καπετάνιος του ο καπετάν Λίτσας. Σε αυτή τη μάχη ο Λίτσας διαίρεσε το σώμα του, που αποτελείτο από 85 άνδρες, σε 5 διμοιρίες και τις τοποθέτησε σε θέσεις ως ακολούθως : 1η διμοιρία από 21 άνδρες με αρχηγό τον ίδιο και συναρχηγό τον Λεωνίδα Π. Πετροπουλάκη μπήκε στο χωριό. Τη 2η διμοιρία από 20 άνδρες επικεφαλής τον οπλαρχηγό Βαγγέλη Βλάχο την έστειλε να προσβάλει παραπλανητικά το κοντινό χωριό Έζερετς σημερινό Πετροπουλάκη. Τη 3η διμοιρία 1πό 17 άνδρες με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Βαγγέλη Μπαιρακταρέα (καπετάν Ακίλα) , την έστειλε να εγκατασταθεί στο ύψωμα 1145 ώστε, αν χρειαστεί, να αποκόψει πιθανή κίνηση τουρκικών στρατευμάτων από το Έζερετς προς την Οσνίτσανη. 


καπετάν Λίτσας και τα παλικάρια του.


Τη 4η διμοιρία από 16 άνδρες με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Ιωάννη Χριστόπουλο (καπετάν Βουρκάνο), την τοποθέτησε επικουρικά στο ίδιο ύψωμα 1145 για να στηρίζει τα νώτα του προηγούμενου τμήματος,  και την 5η διμοιρία από 10 άνδρες με επικεφαλής τους οπλαρχηγούς Λουκά Κόκκινο και Παναγιώτη Η. Πετροπουλάκη, την τοποθέτησε στην περιοχή ανάμεσα Οσνίτσανης και Μογγίλας.
                                                                                


περιοχή δράσης Μανιατών
        
 Δυστυχώς η μάχη είχε άσχημη εξέλιξη κυρίως γιατί σκοτώθηκαν οι αρχηγοί Λίτσας και Πετροπουλάκης, οι οποίοι με την ομάδα τους είχαν μπει  στο χωριό, με αποτέλεσμα όλη το σώμα να υποχωρήσει μεταφέροντας τους νεκρούς του και αμυνόμενο στους Βούλγαρους κομιτατζήδες και στον τουρκικό τακτικό στρατό που κατέφθασε με 750 στρατιώτες. Η κατάληξη της μάχης βρήκε το σώμα μισοδιαλυμένο με 24 νεκρούς και 11 τραυματίες. Τη διοίκηση των εναπομεινάντων ανέλαβε ο ντόπιος οπλαρχηγός Λουκάς Κόκκινος, ο οποίος τους οδήγησε προς την ελληνόφωνη ζώνη.
         Ο Ιωάννης Χριστόπουλος στη μάχη της Οσνίτσανης που πολέμησε σαν ένας από του έξι οπλαρχηγούς ήταν σχεδόν 19 χρονών. Για να φθάσει κάποιος να είναι οπλαρχηγός, στον Μακεδονικό Αγώνα,  σε αυτή την ηλικία, πρέπει να διέθετε χαρίσματα και προηγούμενη δράση, ώστε ο καπετάνιος του να τον εμπιστευθεί σε αυτό το αξίωμα. Μόνο και μόνο ότι σε αυτή την ηλικία και σε τόσο κρίσιμη μάχη υπήρξε διοικητής 16 ανδρών, τα λέει όλα για την αξία του.
         Ο Ιωάννης Χριστόπουλος ήταν τότε εθελοντής, ούτε καν στρατιώτης, και γι αυτό μέχρι σήμερα, για τη δράση του στον Μακεδονικό Αγώνα, αναφέρεται με την ιδιότητα που είχε εκείνη τη περίοδο, δηλαδή απλός εθελοντής-οπλίτης.
         Σε ένα μικρό βιβλίο, φωτοτυπία του οποίου μου προμήθευσε ο αειθαλής φιλίστωρ-ερευνητής Μίμης Φερέτος, μέσω του σεβαστού μου κ. Θεόδωρου Μπρεδήμα, με τίτλο «Άγραφες Ιστορίες» που εκδόθηκε το 1925 με συγγραφέα τον εξ Οιχαλίας ιατρό Σπύρο Γ. Τασιόπουλο, μεταξύ των διαφόρων σπουδαίων αφιερωμάτων σε εθνικούς αγωνιστές, υπάρχει και ένα αφιερωμένο στον καπετάν Βουρκάνο. Ο συγγραφέας ήταν σύγχρονος του Ιωάννη Χριστόπουλου και είχε σαφείς και ασφαλείς, από πρώτο χέρι ίσως, πληροφορίες για τη δράση του. Όσο και να είναι διακριτές κάποιες ολοφάνερες φιλολογικές υπερβολές, εν τούτοις φαίνεται ότι ο Μακεδονομάχος Ι. Χριστόπουλος υπήρξε σπουδαία προσωπικότητα. Γράφει : …….τόσιν σύνεσιν και θάρρος, τόσην τόλμην και ανδρείαν , τόσην αντοχήν και υπομονήν, τόσην ψυχραιμίαν και  τόσην γενναιότητα και αυταπάρνησιν επέδειξεν καθ΄ όλην τη περίοδον του Μακεδονικού Αγώνος ο καπετάν Βουρκάνος, που καμμία επιχείρησις, καμμία απόφασις και κανένα συμβούλιο δεν εγένετο ποτέ χωρίς να ακουσθεί η γνώμη του………..λίγοι σαν τον Χριστόπουλο δούλεψαν για την Πατρίδα και λίγοι  σαν τον καπετάν Βουρκάνο δουλέψανε για τον Μακεδονικό Αγώνα…..το ποιός ήταν, το που επολέμησε και το πώς ηγωνίσθη  ο καπετάν Βουρκάνος, τόσον κατά την εισβολήν του όσο και κατά την εν τη Μακεδονία παραμονή του, τούτο μαρτυρούν όσοι τον γνώρισαν, όσοι τον είδαν και όσοι έτυχε να συμπολεμήσουν μαζί του…..».
         Ο Ιωάννης Χριστόπουλος μετά τη μάχη της Οσνίτσανης γύρισε στο χωριό του. Τρία χρόνια περίπου έμεινε εκεί για να αποθεραπευτεί από τα τραύματά του και για να ξεκουραστεί από τις κακουχίες της 2ετούς παραμονής του στο μέτωπο της Μακεδονίας. Από το 1909 μπαίνει στις τάξεις του Στρατού και ξεκινάει η καριέρα του.

Η πρώτη φωτογραφία του μετά τον Μακεδονικό Αγώνα, στον τακτικό στρατό (περίπου 1914)

          Πήρε το βαθμό του δεκανέα, λόγω της δράσης του αναδρομικά, από 1/5/1905
Έγινε Λοχίας στις 1/3/1911, Επιλοχίας στις 1/4/1913, Ανθ/στής στις 28/6/1913. Γίνεται Ανθυπολοχαγός και μετατάσσεται  στο Πυροβολικό στις25/3/1914. Υπολοχαγός στις 21/7/1916, Λοχαγός στις 13/12/1917. Πολέμησε σε όλους τους πολέμους της περιόδου 1912-1918 και σαν Λοχαγός στη Μικρασιατική εκστρατεία. Υφίσταται διωγμούς λόγω των πολιτικών του φρονημάτων, ανάλογα με το ποια παράταξη εκ των Βενιζελικών-Βασιλικών κυβερνούσε τη χώρα (ο ίδιος ήταν στο στρατόπεδο των Βασιλικών).
{Οκτώβριος 1920 υπηρετών ως μόνιμος αξιωματικός εξορίστηκε στα Επτάνησα «κριθείς επικίνδυνος δια την δημόσιαν τάξιν», διότι ήταν βασιλόφρων. Εφημ. Καλαμάτας Σημαία 23 Οκτωβ.1920}.
Φθάνει μέχρι το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη στις 5/7/1930 και αποστρατεύεται στις 6/6/1935.
         Παντρεύτηκε την Αναστασία Αντωνοπούλου και απέκτησε 12 παιδιά, ζουν σήμερα τα 11, και 15 εγγόνια, ένα από τα οποία είναι ο φίλος μου Ιωάννης Δημ. Χριστόπουλος που του μοιάζει  καταπληκτικά και στο χωριό του οι παλιοί, που γνώρισαν τον παππού του, τον φωνάζουν «καπετανόπουλο».
         Πέθανε στις 28/11/1958.-
      Ευχαριστώ για τη βοήθεια τον κ. Μίμη Φερέτο, τον κ. Θεόδωρο Μπρεδήμα, τον κ. Αντώνιο Μπούνα , την κ. Ελένη  Νικ. Ζερβή από την Καλαμάτα. Ευχαριστώ επίσης και τον κ. Μιχαηλίδη από το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη, πολύτιμο αρωγό στην προσπάθεια εύρεσης στοιχείων από τις περιοχές που έδρασε ο Ιωάννης Χριστόπουλος.-

Χρήστος Νικ. Ζερίτης

Καλαμάτα 5.8.2003









Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου