Μήνυμα

Πάντα να πολεμάς και να αντιστέκεσαι, κι ας μένεις μόνος. Μονάχος, έρημος, γαλήνιος, να πολεμάς για το καλό του Ανθρώπου. ( Ι. Π. Κουτσοχέρας)

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2015

Σαλαφατίνος Ηλίας-Γενναίαι πράξεις και επικήδειος λόγος



                      ΣΑΛΑΦΑΤΙΝΟΣ ΗΛΙΑΣ-ΓΕΝΝΑΙΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
 
ο Ηλίας Σαλαφατίνος. Σκίτσο του ζωγράφου Κυριάκου Κάσση
               Ο Ηλίας Σαλαφατίνος γεννήθηκε στο Οίτυλο περί το 1780-1785 και πέθανε, αλλά και θάφτηκε, στην Αθήνα στις 15 Νοεμβρίου 1858. Υπήρξε σπουδαία προσωπικότητα, πιστός φίλος και ακόλουθος της οικογένειας Μαυρομιχάλη. Με αφορμή την εύρεση της αυθεντικής υπογραφής του το έτος 1991, ο γράφων έχει δημοσιεύσει μια σειρά από κείμενα, που προσπάθησαν να αποκαταστήσουν την αδικία της Ιστορίας στο πρόσωπο του παραπάνω αγωνιστή, με το να αποσιωπήσει την σπουδαιότητά του. Όλα όσα έχουν γραφεί μέχρι σήμερα και αφορούν το 1821, περιέχουν αμέτρητους ηρωισμούς στα πεδία των μαχών, μαρτυρικούς θανάτους, ηρωικές καταστροφές και ολοκαυτώματα. Σπάνια όμως γίνεται μνεία για «ψυχικές γενναιότητες», όπως συνόψισε προσφυέστατα ο ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Τσάτσος, τις μεγάλες αρετές «της αυταπαρνήσεως, της υψηλοφροσύνης, της ανιδιοτέλειας και της εξάρσεως υπεράνω των παθών». Ο Σαλαφατίνος είναι αυτό ακριβώς, με κορυφαία του αρετή την ανιδιοτέλεια, όπως του την αναγνωρίζουν όλοι οι ιστορικοί. Δύο πράξεις του την αποδεικνύουν α) η επιστροφή στην Κυβέρνηση-Πατρίδα του διπλώματος της αντιστρατηγίας,  και β) η επιστροφή της χρηματοδότησης των 2.000 γροσίων, από πωλήσεις των εθνικών  Γι’ αυτές τις πράξεις του ο βιογράφος του Κολοκοτρώνη Σπύρος Μελάς έγραψε: φέρτε μου διαμάντια να γράψω το όνομα του Τσαλαφατίνου.
            Το θέμα του επωνύμου εξακολουθεί να υπάρχει. Η άποψη του γράφοντος είναι ξεκάθαρη. Από την στιγμή που παρουσιάσθηκε η υπογραφή του Αγωνιστή, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πρέπει να τον ονοματίζουμε Σαλαφατίνο Ηλία. Όταν με αυτό το επώνυμο υπέγραφε επίσημα έγγραφα προς την Διοίκηση και στρατιωτικές οδηγίες, πως είναι δυνατόν να τον «ονοματίζουμε» με το παρατσούκλι του το οποίο ο ίδιος είχε απορρίψει;  Το επώνυμο ΣΑΛΑΦΑΤΙΝΟΣ έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Όλοι οι απόγονοί του με το επώνυμο αυτό υπέγραφαν. Και ο γιός του Ματθαίος, ως συμβολαιογραφών, και τα εγγόνια του Ηλίας και Δημήτριος. Και η κατευθείαν απόγονός του Tina Salafatinos που ζει πλέον μόνιμα στην Καλαμάτα. Προς τι λοιπόν η επιμονή, μέχρι τα όρια της στενοκεφαλιάς, κάποιων να συνεχίζουν να τον αποκαλούν Τσαλαφατίνο και Τσαλαφατινό;

Η αυθεντική υπογραφή του Ηλία Σαλαφατίνου


Καταγράφεται στα Αρχεία Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης ως «Ηλίας Σαλαφατίνος».



Οι ψυχικές γενναιότητες του Ηλία Σαλαφατίνου ήταν πολλές. Καταχωρώ τις δύο σπουδαιότερες:
Παραίτηση του δοθέντος βαθμού της αντιστρατηγίας.
Αναφορά του κ. Ηλία Σαλαφατίνου, ότι ευχαρίστως και ευγνωμόνως παραιτείται της δοθείσης αυτώ αντιστρατηγίας.

Υπερτάτη Διοίκησις

Είδα ότι η Υπερτάτη Διοίκησις, γνωρίζουσα τας προς την πατρίδα μέχρι του δε πιστάς και προθύμους εκδουλεύσεις και εμού του ταπεινού, έκρινεν εύλογον να με ανταμείψη με τον βαθμόν της αντιστρατηγίας. Αλλ’ επειδή και εγώ, επαισθανόμενος την ανικανότητά μου, τολμώ να αναφέρω ότι ομολογώ μεν μυρίας τας χάριτας δι’ αυτόν τον διορισμόν του αξιώματος, με το να γνωρίζω όμως ότι το αξίωμα είναι υπέρ την δύναμίν μου και πολλώ μάλλον ότι η διανομή των αξιωμάτων δεν είναι του παρόντος καιρού, επειδή και το στάδιον του αγώνος είναι εισέτι ανοικτόν, και αν τινάς δεν αγωνισθή μέχρι τέλους παρανόμως αξιούται, ένεκα τούτου με θάρρος πατριωτικόν προβάλλω την παραίτησίν μου, και άλλο δεν ζητώ δι’ αμοιβήν των εκδουλεύσεών μου, ειμή να με συνοδεύση με εκατόν στρατιώτας εφωδιασμένους με τα αναγκαία εφόδιά τους και εν ταυτώ να με επιτάξη δια να εκστρατεύσω όπου είναι η μεγαλυτέρα ανάγκη της πατρίδος. Και εγώ είμαι πρόθυμος να δουλεύσω και εις το εξής με περισσότερον πατριωτικόν ζήλον και προθυμίαν, ώστε και την ιδίαν μου ζωήν να θυσιάσω δια την αγάπην της πατρίδος.  Και ων βέβαιος ότι θέλει εισακουσθή ως ευπρόσδεκτος αύτη η αίτησίς  μου, μένω με όλον το ανήκον σέβας και ευπείθειαν.

Εν Τριπολιτζά τη 14 Ιουνίου 1823

Ο υποκλινέστατος πατριώτης
Ηλίας Σαλαφατίνος


                                                   
Παραίτηση των 2.000 γροσίων
Προς το έξοχον Υπουργείον της Οικονομίας

Γνωστοποιείται το Υπουργείον τούτο ότι από τας δύο χιλιάδας γρόσια, τα οποία η Διοίκησις με επροσέφερε δι’ αμοιβήν εξόδων και εκδουλεύσεών μου, έλαβον μόνο τετρακόσια παρά του Υπουργού των Εσωτερικών, προς ον διευθύνθη η διαταγή της καταμετρήσεώς των. Τα δε λοιπά μένουν αμέτρητα. Αλλ’ επειδή και εγώ επαισθάνομαι ότι η ανάγκη της πατρίδος είναι ασυγκρίτως μεγαλυτέρα της εδικής μου, κρίνω οικειοθελώς ωφελιμωτέραν την καταμέτρησίν των εις το κοινόν ταμείον και ας φροντίση το Υπουργείον τούτο να τα περιλάβη. Και μένω.

1823, Ιουνίου 17, εν Ναυπλίω                                                              ο ζηλωτής πατριώτης

                                   Ηλίας Σαλαφατίνος

            Έξοχο μνημείο λόγου αποτελεί ο επικήδειος που εκφωνήθηκε από έναν σπουδαίο καθηγητή και ρήτορα της εποχής. Απευθύνεται σε όλη την χορεία των επιζώντων αγωνιστών και αποκαλεί τον προκείμενό τους νεκρό με το επώνυμο που όλοι τον γνώριζαν: ΣΑΛΑΦΑΤΙΝΟ. Παραθέτω όλο το κείμενο, του ανέκδοτου, μέχρι σήμερα, επικηδείου:

Λόγος επικήδειος εις Ηλίαν Σαλαφατίνον, εκφωνηθείς υπό του καθηγητού της Θεολογίας Κ. Κοντογόνου εν τω ναώ της Αγίας Ειρήνης τη 16 Νοεμβρίου 1858.
«Επορεύθη ο άνθρωπος εις οίκον αιώνος αυτού». Εκκλησίας. Ιβ. 5΄.

         Και έτερον, αδελφοί, ένδοξον της πατρίδος τέκνο εκλείπει σήμερον εκ του μέσου ημών. Και έτερος γενναίος στρατιώτης, και έτερος ανδρείος πρόμαχος, και έτερος πολλά υπέρ της ελευθερίας και αυτονομίας της φίλης Ελλάδος μοχθήσας και κακοπαθήσας, και πολλά τα του πολέμου δεινά καρτερικώς υπομείνας και προκινδυνεύσας, εγκαταλείπει ημάς σήμερον, και απέρχεται προς τον καλέσαντα Κύριον, και μεταβαίνει από της φθοράς εις την αφθαρσίαν, από της ματαιότητος εις την αλήθειαν, από της ζωής της προσκαίρου εις την ζωήν την διαμένουσαν και αιώνιον. «Επορεύθη ο άνθρωπος εις οίκον αιώνος αυτού». Πορεύται δε ουχί μόνον πλήρης ημερών και εν γήρει βαθύ και εσχάτω, αλλά και μετά συνειδήσεως αγνής και καθαράς παρίσταται εις τον επουράνιον και δικαιοκρίτην Θεόν ίνα παραδώση το πνεύμα αυτού, ως συνειδώς εαυτώ ότι και ως χρηστός πολίτης πιστώς τα προς την πατρίδα καθήκοντα αυτού εξεπλήρωσε, μάλιστα εν ημέραις θλίψεως και δοκιμασίας, και ως αληθής χριστιανός οσίως και ευσεβώς τον μακρόν αυτού βίον διήγαγε εν φόβω Θεού, εν απλότητι καρδίας, εν ταπεινοφροσύνη χριστιανική. Ώ, αδελφοί, πόσον μακαριστός είναι ο άνθρωπος εκείνος, όστις σπουδάζει να διανύση το επί της γης στάδιον αυτού μετά πάσης αφοσιώσεως και ακριβείας περί την εκπλήρωσιν του τριττού αυτού καθήκοντος εις τε τον δημιουργόν, και εις εαυτόν, και εις τον πλησίον. Ο τοιούτος ουχί μόνον έχει την συναίσθησιν ότι ζη προς τον υψηλόν του ανθρώπου προορισμόν, και δια τούτο την αληθινήν τω όντι ενευφραίνεται τω πνεύματι αυτού ευφροσύνην, αλλά αι εκ των θείων επαγγελιών βεβαίαν έχει την προσδοκίαν ότι θέλει αξιωθή ποτέ να ακούση της μακαρίας εκείνης φωνής, της κελευούσης αυτώ να εισέλθη εις την χαράν του Κυρίου. Αλλ’ ο τοιούτος άνθρωπος και υπό άλλην προσέτι έποψιν καθίσταται ζηλωτός και μακαριστός, διότι ο βίος αυτού είναι τρανή και ζώσα διδασκαλία, παράδειγμα έμψυχον προκαλούν και τους άλλους εις μίμησιν των αρετών αυτού. Εις τούτων των ανθρώπων την τάξιν, αγαπητοί, ανήκει και ο προκείμενος νεκρός, ανήρ, ουχί μόνον δια την ακραιφνή αυτού φιλοπατρίαν και τον ηρωισμόν ένδοξος χρηματίσας εν τη καθ’ ημάς νεωτέρα ιστορία, αλλά και δι’ άλλα ηθικά πλεονεκτήματα, δια την άκραν αυτού ευσέβειαν, δια την αυταπάρνησιν και αφιλοκέρδειαν, δια τον ενάρετον καθόλου βίον προσφιλής και σεβαστός γενόμενος εις πάντας τους αυτόν γνωρίσαντας, υφ’ ων και δικαίως πενθείται σήμερον.

         Ηλίας ο Σαλαφατίνος, εκ της γνωστής εν Μάνη οικογενείας των Στεφανοπούλων καταγόμενος, ένδοξος εχρημάτησεν εν τη νεωτέρα ιστορία του της Ελλάδος ιερόν υπέρ ανεξαρτησίας αγώνος δια τον διαφλεγή ζήλον και τον ελληνικόν όντως ηρωισμόν, ον επιδείξατο εν πάσαις ταις μάχαις, εν αις παρευρέθη, προθύμως τρέχων εις αυτάς και ανδρείως μαχόμενος. Διότι ευθύς κατά την έναρξιν του πολέμου εν έτει 1821, εισήλθε μετά στρατόν ακολουθών τον αρχηγόν της Μάνης, τον αοίδιμον εκείνον Πέτρον Μαυρομιχάλην, εις Καλάμας, όθεν, παραδοθέντων των εκεί Τούρκων, αυτός και ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, ηγούμενοι τριακοσίων Λακώνων στρατιωτών, ήλθον εις το κέντρον της Πελοποννήσου, και φθάσαντες τον προ δύο ημερών εκστρατεύσαντα αείμνηστον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, γενναίως επολέμησαν κατά των εις Τρίπολιν ερχομένων εχθρών, πολιορκήσαντες αυτούς εν τω φρουρίω Καρυταίνης-διότι ευρεθείς έπειτα μετά του στρατηγού Κανέλλου Δεληγιάννη εν Διασέλω της Αλωνισταίνης, ότε οι Τριπολίται Τούρκοι επολιόρκουν τους εν Λεβιδίω Έλληνας, έδραμεν ευθύς αυτός και στρατηγός Δημήτριος Πλαπούτας και έλυσαν την πολιορκίαν, καταδιώξαντες τους πολεμίους και σώσαντες τους στενώς πολιορκουμένους και κινδυνεύοντας-διότι κατά την περίοδο του φοβερού Κεχαγιά παρευρέθη εν Τουρνίκη μετά των αρχηγών Πετμεζαίων-διότι κατά την εν Βαλτετσίω μάχην, την σωτήριον εις άπασαν την Ελλάδαν αποβάσαν, είς και αυτός παρευρέθη μεταξύ των γενναίων προμάχων και αρχηγών-διότι κατά τον Ισθμόν αυτός και ο Ηλίας Μαυρομιχάλης απέτρεψαν την είσοδον 16.000 χιλιάδων Τούρκων των υπό τω Ομέρ Βρυώνη και Μεχμέτ πασά, βοηθούμενοι και υπό των αοιδίμων Νικήτα Σταματελόπουλον και Φλέσσα-διότι παρών εν τη πολιορκία της Κορίνθου-διότι μετά την πτώσιν της Τριπόλεως ακολουθών τον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, παρήν εν τη αποτυχούση εφόδω του Ναυπλίου, όπου παρευρέθησαν και Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης και Νικήτας Σταματελόπουλος, οι οπλαρχηγοί-διότι το επόμενον έτος, 1822, ακολουθήσας τον Πέτρον Μαυρομιχάλην, εισήλθεν εις την πολιορκίαν του Μεσολογγίου, ης λυθείσης, τον μεν Μαυρομιχάλην αφήκε διευθυνόμενος εις Καλάμας, αυτός δε μετά του αοιδίμου Ανδρέου Λόντου μετέβη εις Ακράταν, ένθα διέμεινε μέχρι της καταστροφής των Τούρκων, εξ ών ολίγοι διεσώθησαν δια θαλάσσης-διότι παρευρέθη εν πάσαις ταις κατά Δράμαλην μάχαις, πολιορκηθείς και τω φρουρίω του Άργους, και πάσας τας κατά του Ιβραίμη εκστρατείας παρηκολούθησε, παρών, ενί λόγω, και κατά τα εφεξής έτη, καθ’ όλον το μακρόν του αγώνος διάστημα, όπου αυτόν η ανάγκη της πατρίδος εκάλει, εις τε την Μάνην και την άλλην Πελοπόννησον, και εις ανατολικής Ελλάδα και Εύβοιαν. Πανταχού προθύμως και αόκνως και μετ’ ενθουσιώδους ζήλου έτρεχεν ο Ηλίας Σαλαφατίνος, τρόμον εις τους πολεμίους φέρων, ουχί μόνον ως επί το πολύ υπό την οδηγίαν των ανδρείων και ευτόλμων μελών της Μαυρομιχαλής οικογενείας, αλλά και όπου Μαυρομιχάλης δεν υπήρχεν, έχων αυτός στρατηγικήν ικανότητα και ιδίαν επιρροήν εις τους συμπολίτας αυτού, ατρομήτως και θαρραλέως εξεστράτευε και εφώρμα, και έρριπτεν εαυτόν εις τους κινδύνους, ουδόλως της εαυτού φειδόμενος ζωής, καθώς ομολουγούσι τούτο πάντες οι κατά τον ευκλεή αγώνα ημών χρηματίσαντες στρατηγοί της τε Πελοποννήσου και στερεάς Ελλάδος.

         Ο Ηλίας Σαλαφατίνος  προσφιλής και σεβαστός υπήρξεν εις την κοινωνίαν ημών και δι’ άλλα κατά τον ιδιωτικόν  αυτού βίον προτερήματα. Προ πάντων δε μάλιστα δια την ανυπόκριτον αυτού ευσέβειαν και την εις τα θεία αφοσίωσιν, ακριβώς διαφυλάττων πάντα τα χριστιανικά καθήκοντα και της μητρός Εκκλησίας τα παραγγέλματα. Διήγεν ο μακαρίτης βίον ησύχιον, μακράν των εγκοσμίων θορύβων και ματαίων επιδείξεων, περί τε την ενδυμασίαν απέριττον  και την άλλην δίαιταν λιτόν, επαρκούσαν έχων την εκ του βαθμού του αντισυνταγματάρχου διδομένην αυτώ εννενηκοντάδραχμον μηνιαίαν χρηματικήν σύνταξιν. Αλλ’ εκείνο, δι’όπερ καθίστατο πάσης τιμής και υπολήψεως άξιος, ήτο η μεγάλη και παραδειγματική αυτού αφιλοκέρδεια, και ταύτης της αρετής δημοσία παρέσχεν αυτός σαφεστάτην μαρτυρίαν την εξής. Ότε κατά το έτος 1823 η τότε Κυβέρνησις, ίνα επέλθη βοηθός εις τας χρείας των διαφόρων  οπλαρχηγών, πωλήσασα τας προόδους, διένειμεν αναλόγως εις έκαστον αυτών χρήματα, έλαβε και ο Ηλίας Σαλαφατίνος τρισχίλια γρόσια. Αλλ’ επειδή η μέλλουσα τότε να γείνη εις την στερεάν Ελλάδα εκστρατεία δι’ έλλειψιν χρημάτων ανεβάλλετο, και ο λαός δια τούτο εγόγγυζεν, η δε Κυβέρνησις έδιδε λόγον της διαχειρήσεως των εκ της των προόδων πωλήσεως χρημάτων, μαθών τούτο ο αοίδιμος Ηλίας, αυτόκλητος ήλθεν ευθύς προς την Κυβέρνησιν φέρων οπίσω τα τρισχίλια γρόσια και λέγων ότι, εί και δικαίως εδόθησαν εις αυτόν ως διατηρούντα ίδιον στρατιωτών σώμα, αυτός ασμένως αποδίδει αυτά δια την καταπείγουσαν ανάγκην της πατρίδος, καθήκον δ’ εαυτού νομίζει να δαπανά εκ των ιδίων προς ανακούφισιν του δημοσίου. Τότε προσέτι και από του δοθέντος αυτώ βαθμό του αντιστρατήγου γενναίως παρητήθη. Αλλά και άλλοτε λαμπράν έδωκεν απόδειξιν της άκρας αυτού αφιλοκέρδειας και αυταπαρνήσεως, ότε παραστάς ποτέ εις τον σεβαστόν ημίν Βασιλέα, παρεκελεύσατο υπ’ αυτού ίνα αιτήση, είτι έχει, υπέρ ευατού, αυτός, ως αποχρώσαν αμοιβήν των πολλών αυτού αγώνων θεωρών την ελευθερίαν της πατρίδος, μετά λακωνικής όντως απλότητος απεκρίθη ότι ουδέν μεν αιτείται υπέρ εαυτού, παρακαλεί δε την Α.Μ. ίνα εξακολουθή αείποτε αγαπών το έθνος, και κηδόμενος υπέρ των αληθώς ενδεών και χρείαν εχόντων. ‘Ω της σπανίας ταύτης αρετής, μάτην πολλάκις αναζητουμένης και εις ανθρώπους, επιμελεστέρας παρά τον αείμνηστον τούτον Σαλαφατίνον τυχόντας της πνευματικής αγωγής.

        Ναι, τοιούτος ενάρετος και δίκαιος και τα ήθη αρχαϊκός εκλείπει σήμερον εκ της ημετέρας κοινωνίας, και καταλείπει εις την επιγενομένην γενεάν μνήμην ένδοξον δια τα ηρωικά αυτού κατορθώματα,  και τον ευσεβή και όσιον βίο, ον επολιτεύσατο επί της γης, παράδειγμα γενόμενος αξιεπαίνου φιλοπατρίας, και εξαιρέτου αφιλοκερδείας, και ήθους αφελούς και χαρακτήρος αληθώς σπαρτιατικού.

         Υπέρ του αδελφού ημών τούτου και ημείς νυν, μέλλοντες να αποδώσωμεν αυτώ τον έσχατον ασπασμόν κατά την δια παντός από των τήδε αποδημίαν αυτού, αναπέμψωμεν δεήσεις εις τον επουράνιον και πανοικτίρμονα Θεόν, και μετά του σεβασμιωτάτου ημίν αρχιερέω, και των ευλαβεστάτων ιερέων καθικετεύσωμεν Αυτόν εν κατανύξι καρδίας όπως συγχωρήση μεν τον κοιμηθέντι δούλω αυτού τα εν τω κόσμω πλημμελήματα, τάξη δε την ψυχήν αυτού όπου οι δίκαιοι αναπαύονται, καταξιών αυτήν και της ατελευτήτου μακαρριότητος. Αμήν.

Ό Ηλίας Σαλαφατίνος με την έντονη δράση του, την φιλοπατρία και την αρχαϊκή του απλότητα, όπως έγραψε ο Π. Σούτσος σε νεκρολογία του, τοποθετείται μεταξύ των μεγάλων πρωταγωνιστών της Επαναστάσεως 1821. Η ιστορική παράλειψη συνεχίζεται μέχρι σήμερα,  διότι το παράδειγμα του υψηλόφρονα αυτού άνδρα θα πρέπει να αποτελεί σημείο αναφοράς. Γιατί ο Οιτυλιώτης Ηλίας Σαλα­φατίνος αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση αφού «πρώτος έδειξεν εν έργον, το αληθές έργον του Ενάρετου Πατριώτου, γενόμενος ανώτερος δόξης δια την δόξαν της Πατρίδος, ενώ άξιοι και ανάξιοι καθημερινώς ζητούν να εύρουν δόξαν εις τους προβιβασμούς» (όπως είπε ο τότε υπουργός Πολέμου Χριστόφορος Περραιβός στο Εκτελεστικό, όταν αναγνώστηκε η επιστολή του Σαλαφατίνου).
                  Ο Ηλίας Σαλαφατίνος μπήκε στην Καλαμάτα στις 22 Μαρτίου 1821- Διότι ευθύς κατά την έναρξιν του πολέμου εν έτει 1821, εισήλθε μετά στρατόν ακολουθών τον αρχηγόν της Μάνης, τον αοίδιμον εκείνον Πέτρον Μαυρομιχάλην, εις Καλάμας, όθεν,- συνοδεύοντας τον αδελφοποιητόν του Ηλία Μαυρομιχάλη. Δυστυχώς η πόλη μας δεν τίμησε ακόμη του Αγωνιστή δίνοντας το όνομά του σε δρόμο της. Είναι καιρός, στην επόμενη απόφαση του δημοτικού Συμβουλίου για νέες ονοματοθετήσεις, να ονομαστεί ένας δρόμος «Ηλία Σαλαφατίνου αγωνιστή 1821», όχι μόνο γιατί συμμετείχε στην απελευθέρωση της Καλαμάτας, αλλά και διότι η αφιλοκέρδεια του, η γενναιότητα και η εντιμότητά του θα πρέπει να αποτελούν φωτεινό παράδειγμα για τους σημερινούς αλλά και για τους επόμενους Έλληνες.-
Χρήστος Νικ. Ζερίτης

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου