ΣΑΛΑΦΑΤΙΝΟΣ ΗΛΙΑΣ-ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΟΙΤΥΛΙΩΤΩΝ.

ΗΛΙΑΣ ΣΑΛΑΦΑΤΙΝΟΣ

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΟΙΤΥΛΙΩΤΩΝ.

         Παρευρέθηκα την 31 Μαρτίου τ.ε. στην αίθουσα συνεδριάσεων του Μεγάρου της Παλαιάς Βουλής, καλεσμένος του Συλλόγου Οιτυλιωτών, στην εκδήλωση προς τιμήν του ενδόξου Οιτυλιώτη αγωνιστού του 1821 Ηλία Σαλαφατίνου, με ομιλητή του ιστορικό-συγγραφέα κ. Σαρ. Καργάκο.

         Ομολογουμένως ένιωσα δέος όταν περιηγήθηκα τις αίθουσες του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, των οποίων το περιεχόμενο οδηγεί τον επισκέπτη πίσω στα χρόνια των απελευθερωτικών αγώνων του Έθνους. Και βεβαίως δεν είχα καμία αμφιβολία ότι με αφορμή αυτή την εκδήλωση προς τιμήν του και o Ηλίας Σαλαφατίνος μπήκε επίσημα στο πάνθεον των κορυφαίων αγωνιστών του Αγώνα του 1821. Ίσως δε στο μέλλον και κάποιο προσωπικό του αντικείμενο ή και η υπογραφή του να τοποθετηθεί στις προθήκες του Μουσείου.

         Η μεγάλη αίθουσα ήταν σχεδόν γεμάτη και ο κ. Καργάκος ανέπτυξε το θέμα της ομιλίας του «Ο Οιτυλιώτης Ήρωας και Οπλαρχηγός ΗΛΙΑΣ (Τ)ΣΑΛΑΦΑΤΙΝΟΣ και η δράση του στον Αγώνα της Εθνεγερσίας του 1821». Την ομιλία την άκουσα προσεκτικά και την ηχογράφησα, διότι από το 1989, όταν η οικογένεια του θανόντος πάππου μου-εκ μητρός-Αντωνίου Η. Δραγωνέα, από την Πολιάνα, μου παρέδωσε προς επεξεργασία το αρχείο του, συγκεντρώνω οτιδήποτε είχε δημοσιευθεί και δημοσιεύεται, συνεχίζοντας βέβαια την  έρευνα σε διάφορα δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, παράλληλα με δημοσιεύματα από τις σχετικές αναζητήσεις μου. Με βάση τις μέχρι σήμερα μελέτες μου έχω κάνει οκτώ (8) δημοσιεύσεις για τον Σαλαφατίνο.

         Σε κάποιο σημείο ο ομιλητής ανέφερε ότι πρώτος ασχολήθηκε με τον Σαλαφατίνο ο σπουδαίος Μανιάτης ιστοριοδίφης-συγγραφέας αείμνηστος Σταύρος Σκοπετέας, πράγμα σωστότατο. Αναφέρθηκε και τον Πάνο Παναγιωτούνη δείχνοντας στο κοινό και το βιβλίο του. Ακολούθως ανέφερε τον παππού μου Αντώνιο Δραγωνέα και διάδοχό του την κ. Ζαρέα, πρόεδρο του Συλλόγου Οιτυλιωτών. Όπως ανέφερα παραπάνω, το αρχείο του Α. Δραγωνέα βρίσκεται στα χέρια του γράφοντος (εν καιρώ θα αναφερθώ στο περιεχόμενό του). Η κ. Ζαρέα ήρθε προ τριμήνου σε τηλεφωνική επαφή με τον γράφοντα με υπόδειξη του εκδότου της «Αδούλωτης Μάνης» κ. Δημακόγιαννη. Ζήτησε να της στείλω τα δημοσιεύματά μου σχετικά με τον Ήρωα. Όλα τα δημοσιεύματα της τα έστειλα ηλεκτρονικά για να υπάρχουν στο αρχείο του Συλλόγου Οιτυλιωτών. Η κ. Ζαρέα μου τηλεφώνησε αρκετές φορές σχολιάζοντας ευμενώς τα κείμενά μου, (μάλιστα μου δήλωσε πως κάποιο κείμενό μου το διαβάζει κάθε χρόνο στο Οίτυλο σε εκδήλωση για τον Σαλαφατίνο), αλλά και για να μου ζητήσει να βρω κάποιον απόγονο του Σαλαφατίνου για να τον καλέσουν στην εκδήλωση. Πράγματι επικοινώνησα με την κ. Λέλα Μιτζάλη, κάτοικο Αθήνας, η οποία και παρευρέθηκε κατόπιν προσκλήσεώς στην τιμητική για τον πρόγονό της εκδήλωση. Παράλληλα ενημέρωσα και τους κατοικούντας στις ΗΠΑ για την εκδήλωση προς τιμήν του προγόνου τους.  Ο κ. Καργάκος σίγουρα διάβασε το κείμενό μου το σχετικό με τις μάχες και τις αψιμαχίες που έλαβε μέρος ο Αγωνιστής, το οποίο έγραψα το 1993 και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Αδούλωτη Μάνη», διότι σε ένα σημείο του λόγου του χαρακτήρισε «Αίαντα» τον Σαλαφατίνο και συνέχισε λέγοντας «όπως τον χαρακτηρίζει η κ. Ζαρέα». Οφείλω βέβαια να πω πως στο τέλος της εκδηλώσεως, ακριβώς στο τέλος και εν μέσω θερμών χειροκροτημάτων για τον ομιλήσαντα και την απόγονο που παρευρίσκετο εκεί, η κ. Ζαρέα ψέλλισε το αληθές, πως «συνεχιστής του Α. Δραγωνέα είναι ο κ. Ζερίτης». Δίνεις σημασία σε αυτές τις «λεπτομέρειες» τη στιγμή που ενθουσιαστικά χειροκροτείς;

         Το θέμα για τον γράφοντα είναι θέμα ΗΘΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ και δεν υπάρχει πρόθεση εκ μέρους μου να ματαιοδοξήσω. Ό, τι κάνω το κάνω εδώ και 23 χρόνια για να βγει στην επιφάνεια ο ένδοξος Μανιάτης αγωνιστής και δεν ζήτησα καμιά επιβράβευση. Εξ άλλου τολμώ να εξομολογηθώ δημόσια, πως τον σημερινό χαρακτήρα μου, για όσους με γνωρίζουν, τρεις άνδρες διαμόρφωσαν, ο πατέρας μου Νικόλαος Ζερίτης, ο θείος μου Ηλίας Κατσαρέας και ο Ηλίας Σαλαφατίνος.

1. Για άλλη μια φορά θα επιμείνω πως τον Οιτυλιώτη Ήρωα θα πρέπει να τον αναφέρουμε ως

ΣΑΛΑΦΑΤΙΝΟ. Και διότι έτσι ο ίδιος υπέγραφε (Α,Β,Γ φωτό), και διότι έτσι λέγονται μέχρι σήμερα οι απόγονοί του αλλά και διότι στον επικήδειο που εκφώνησε ο τότε καθ. της Θεολογίας του Πανεπ. Αθηνών Κ. Κοντογόνης (τον οποίο επιτέλους βρήκα προ λίγων ημερών και εν καιρώ θα δώσω για δημοσίευση στις φιλόξενες στήλες της Αδούλωτης Μάνης) τον αποκαλεί Σαλαφατίνο. Το Τσαλαφατίνος ή Τζαλαφατίνος έχει να κάνει με την μανιάτικη προφορά του ονόματος από τους Μανιάτες εκείνης της εποχής και όχι με την γραφή. Όταν τότε οι μη μανιάτες άκουγαν τους Μανιάτες να αναφέρουν το όνομα του Αγωνιστή, αυτονόητο είναι ότι η προφορά τούς παρέπεμπε σε ΤΣ ή ΤΖ παρά σε σκέτο Σ.  Σήμερα δεν υπάρχει διχογνωμία για το αληθές επώνυμο από την στιγμή που έχω δημοσιεύσει την υπογραφή του Σαλαφατίνου και είναι ξεκάθαρο πλέον το ορθόν του επωνύμου. Όσον αφορά την ύπαρξη της προτομής του Ήρωα στο Οίτυλο με τον επώνυμο Τσαλαφατίνος δεν υπάρχει πρόβλημα. Κανείς δεν ζητάει την αντικατάσταση, ούτε και δεν αναγνωρίζει για ποιόν πρόκειται. Εξ’ άλλου το 1989 που τοποθετήθηκε η προτομή υπήρχε η σχετική αμφιβολία. Η εύρεση της υπογραφής του έγινε το καλοκαίρι του 1992.

Α.

        3. Ο κ. Καργάκος αναφερόμενος στην ομιλία του στο έτος 1853, έτος που εκδόθηκε ένα μικρό βιβλιαράκι με τον τίτλο «Σύντομοι παρατηρήσεις επί τινών περιστατικών αναφερόμενων εις τα λεγόμενα του κ. Ν.Σπηλιάδου. Παρά του Ηλ. Σαλαφατίνου», είπε πως αποδεικνύεται έτσι πως ζούσε ακόμα τότε ο Σαλαφατίνος. Βεβαίως και ζούσε και το γνωρίζουμε καλά όσοι ασχολούμαστε με τον ήρωα. Πρώτος ο Στ. Σκοπετέας δημοσίευσε την ακριβή ημερομηνία θανάτου του δηλαδή 15 Νοεμβρίου 1858, αλλά και την ημερομηνία της κηδείας του 16 Νοεμβρίου 1858, ημέρα Κυριακή απο τον ναό της Αγίας Ειρήνης Αθηνών.

4.  Σε άλλο σημείο του λόγου του ο ομιλητής μίλησε για το αίτημα του Σαλαφατίνου να σπουδάσει ο γιός του. Αναφέρθηκε επίσης στην ύπαρξη μιας κυβερνητικής απόφασης για τους γόνους των αγωνιστών αλλά δεν διευκρίνησε αν τελικά το αίτημα του ήρωα έγινε δεκτό ή όχι. Γνωρίζουμε με βεβαιότητα, και την αναφέρει πάλι ο σπουδαίος Μανιάτης Στ. Σκοπετέας, πως «Ως μόνην χάριν ηξίωσε να σταλή και ο προσφιλής υιός του Μιχαήλ να σπουδάση μετά των άλλων Ελληνοπαίδων, ως υπότροφος του Φιλελληνικού Κομιτάτου των Παρισίων, διότι βαρέως έφερε ότι δεν έμαθε γράμματα ο ίδιος. Δεν το επέτυχεν όμως ούτε και αυτό το δίκαιον και απλούν ευεργέτημα….. Κανέν παράπονον όμως δεν εξήλθεν από τα χείλη του».
5. Επειδή δεν θέλω να κάνω κατάχρηση του χώρου της «Αδούλωτης Μάνης» θα τελειώσω εδώ. Πιστεύω όμως πως σαν επίλογο θα πρέπει να δώσω στη δημοσιότητα, ανασύροντας από το αρχείο μου, ολόκληρο το κείμενο με το οποίο συνόδευσε ο Ηλίας Σαλαφατίνος την επιστροφή του βαθμού της αντιστρατηγίας, διότι ο κ. Καργάκος ανέφερε στην ομιλία του μόνο φράσεις από το συνολικό κείμενο, (τις οποίες ο Στ. Σκοπετέας και ο γράφων έχουμε δημοσιεύσει χάριν συντομίας), και το οποίο στο σύνολό του, που παραθέτω παρακάτω, είναι ένα ακόμα στοιχείο της μεγαλοσύνης του και άκρως επιβεβαιωτικό της μεγαλοψυχίας και ανιδιοτέλειας του μεγάλου αυτού Αγωνιστή.

     

         Τελειώνοντας θα συγχαρώ τον Σύλλογο Οιτυλιωτών για την σπουδαία πρωτοβουλία που πήρε να τιμήσει τον Ηλία Σαλαφατίνο στην αίθουσα συνεδριάσεων, και τώρα εκδηλώσεων, της Παλαιάς Βουλής, με τον ανάλογο συμβολισμό της επίσημης ένταξης του Ήρωα στο πάνθεον των σπουδαιότατων Αγωνιστών.-

Χρήστος Νικ. Ζερίτης

Καλαμάτα 10.4.2012